W tym artykule skoncentrujemy się na potrzebach dzieci, które mają dostęp do ogrodu. Dziecięca wyobraźnia nie zna granic, a każdy rodzić chciałby, aby jego dziecko rozwijało się prawidło, przez kontakt z naturą i poznawanie przyrody wszystkimi też, jeżeli ogrodnik, czy architekt krajobrazu mają zaprojektować ogród lub inną przestrzeń, w której będą się bawić dzieci, musi wziąć pod uwagę wiele czynników, przede wszystkim dobór gatunkowy stosować gatunki roślin, które nie są trujące, kłujące, parzące, a nawet takie, które nie przyciągają owadów, aby nie narażać dzieci na użądlenia. Drzewa i krzewy powinny być także zdolne do szybkiej regeneracji, inaczej z czasem roślina może mieć duże ubytki w swoim rośliny mają być przydatne do spontanicznych zabaw i eksperymentów. Powinny spełniać rolę: konsumpcyjną (realnie lub „na niby”), obronną, budowlaną i ozdobną. To owoce, nasiona, liście i pędy pełnią główną rolę w zabawie. Nie możemy zapomnieć także o okazałych drzewach, po których można się po drzewie poprawiają dziecięcą motorykę (fot.: więc dobierać gatunki roślin, aby były ozdobą ogrodu, a równocześnie nie stwarzały zagrożenia dla dzieci?1. Rośliny nie stwarzające zagrożenia:a) rośliny z ciekawymi nasionamiKażdy gatunek klonu (Acer sp.) – drzewo ozdobne z nasion i liści, które jesienią przebarwiają się na piękne ciepłe kolory. Liście i nasiona, czyli popularne „noski” są wykorzystywane przez dzieci, a jeśli drzewo ma odpowiedni pień, to może służyć do biały i czerwony (Aesculus sp.) – kasztanowiec biały to pospolite duże drzewo występujące w Polsce, natomiast kasztanowiec czerwony to ozdobne drzewo dorastające do 10 m wysokości. Oba gatunki są ozdobne z kwiatów na wiosnę. Dla dzieci cenne ze względu na duże liście i (Corylus sp.) krzew o jadalnych nasionach i przyjemnych w dotyku liściach. Pędy leszczyny są giętkie, także idealnie posłużą do stworzenia łuku lub innych lekkich i elastycznych przygotowany z pędu leszczynyKażdy gatunek jesionu (Fraxinus sp.). Duże drzewa spotykane częściej w parkach niż w ogrodach. Dla dzieci przydatne z powodu ciekawych, podłużnych (Quercus sp.) i buk (Fagus sylvatica) znane są z twardych nasion. Jesienią nasiona są cennym materiałem do zbierania, ponieważ szukanie żołędzi i orzeszków bukowych z łupinkami pobudza spostrzegawczość i poprawia motorykę dziecięcą (element hortiterapii).Figurki z kasztanów i żołędzib) rośliny z owocamiAktinidia (Actinidia sp.)- silne pnącze znane jako nasze „polskie kiwi”. Oprócz smacznych owoców uprawiane jest ze względu na duże, ozdobne liście, które w słońcu ciekawie się przebarwiają. Aby okaz owocował potrzebna jest męska i żeńska liście aktinidiiAronia czarna (Aronia melanocarpa) – krzew o czarnych owocach zawierających dużo wit. C. Jesienią z owoców robi się przetwory i nalewki. W stanie surowym owoce mogą być niesmaczne dla dzieci ze względu na cierpki sadownicze jabłoni (Malus cv.), śliw (Prunus domestica) i grusz (Pyrus cv.). Jesienią idealne źródło witamin i dekoracje i naszyjniki robione są z owoców jarzębu (pot. jarzębiny- Sorbus sp.). Każdy gatunek tego drzewa jesienią obsypuje się kolorowymi „koralikami”. Takie ususzone już naszyjniki po zabawach można zachować na zimę i wystawić jako pokarm dla jeżyny na drzewie? A znacie morwę (Morus sp.)? W Polsce spotykane są jej dwa gatunki – czarna i biała. Owoce są słodkie, bogate w witaminy i kształtem przypominają owoce jeżyny. Duże drzewa dodatkowo mogą służyć do inneDrzewa ozdobne z kory to brzoza brodawkowata lub użyteczna (Betula sp.). Schodząca płatami kora brzozy może posłużyć jako papier do pisania, a cienkie gałązki do wyplatania iglaste świerk (Picea sp.), sosna (Pinus sp.), jodła (Abies sp.) zaopatrują dzieci w szyszki, z których można robić np. stroiki świąteczne. Igły świerka mogą delikatnie ukłuć, ale nie zrobią dziecku i kolorowe kwiaty, dzieci znajdą na tawułach (Spirea sp.) i lilakach (Syringa sp.).Jadalne kwiaty niektórych bylin można wykorzystywać w sałatkach i innych potrawach. Fiołki, bratki, stokrotki moczone w cukrze, nagietek w sałatce owocowej, nasturcja (także liście) z makaronem. Niebieskie kwiaty ogórecznika i lawendy pięknie będą wyglądać w napojach, a kwiaty dyni i cukinii można usmażyć w cieście naleśnikowym. Nie zapomnijmy o powszechnych ziołach jak mięta, lubczyk, w sałatce (fot.: w ogrodzie znajduje się oczko wodne to warto zwrócić uwagę na pałkę wodną. Jej ciekawe kwiatostany zawsze kuszą trawy, wrotycz na łąkach i inne wysokie byliny tworzą idealne środowisko do zabawy w komandosów i w (Salix sp.) także nadają się na „plac zabaw”. Stare okazy są idealnym miejscem na wspinaczkę (uwaga, na spróchniałe pnie) lub z pędów można wyplatać ciekawe stroiki lub z żywych pędów wierzbyDo wyplatania wianków, jako ozdób dla dziewczynek, nadają się rumianek, mniszek lekarski, koniczyna łąkowa, z koniczyny2. Rośliny mogące stworzyć zagrożenie:Karagana syberyjska (Caragana arborescens)- drzewko ozdobne ze względu na „złote” kwiatostany. Jednak ciernie i miododajne kwiaty, które wabią owady nie będą sprzyjać małemu akacjowa (Robinia pseudoaccacia) – to duże ozdobne drzewo ze względu na pachnące kwiaty, jednak posiada ciernie i kruche gatunek i odmiana róż (Rosa sp.). Znane kwiaty, które wabią owady, ale ze względu na kolce* nie poleca się ich do ogrodu, gdzie przebywają dzieci.*dla miłośników róż istnieją odmiany róż bezkolcowych (np. róża pnąca 'Ghislaine de Feligonde’).Nie dajmy się zwieść czerwonym „owocom” na cisach (Taxus sp.). Mimo smacznych, słodkich osnówek to ich pestki (a także pędy) są pachnący! jako ozdobne pnącze posiada trujące po zjedzeniu byliny to także konwalia, piwonie, wiosenne kwiaty cebulowe (hiacynt, tulipan).Jeżeli uprawiamy pomidory, chrońmy zielone, niedojrzałe jeszcze owoce, ponieważ mogą spowodować zatrucie pokarmowe. Podobnie włąsciwości mają także owocujące pędy owoce ziemniaka3. Rośliny na które należy uważać:Berberys pospolity (Berberis vulgaris) i rokitnik (Hippophae rhamnoides) to cenne ze względu na jadalne owoce krzewy, zawierają dużo witaminy C. Z owoców można robić przetwory i nalewki, ale należy wcześniej wyjąć pestki. Berberys na pędach posiada drobne, a rokitnik długie ciernie, dlatego nie zaleca się sadzić ich w miejscu zabaw i ciernie rokitnika (*aby okaz owocował potrzebna jest męska i żeńska odmiana)Pigwowiec (Chaenomeles sp.) znany jest z twardych i kwaśnych owoców bogatych w wit. C, dlatego najlepiej przetworzyć je w soki i nalewki. Zagrożenie mogą stwarzać ciernie na pędach. Ten krzew ozdobny jest także z pięknych kwiatów na wiśniowa (Prunus cerasifera)- potocznie zwana mirabelką – „rodzi” dobre owoce na przetwory i nalewki, ale jej minusem są spore czarny (Sambucus nigra), który wyrośnie wszędzie, a także znajdzie miejsce w leśnych ogródkach. Z kwiatów robi się syropy, z owoców przetwory i nalewki. Jednak surowe owoce zjedzone w dużej ilości mogą zaszkodzić czarny i mirabelka w przetworach (fot.: białe kuleczki do zabawy rosną na śnieguliczce (Symphoricarpus sp.), chyba każdy z nas zna te „strzelające” owoce. Ale uwaga, są one niejadalne!Pokrzywa (Urtica sp.) zioło dobrze wszystkim znane. Roślina mocno parząca i dzieciom sprawia wiele bólu, jeśli przez przypadek jej dotkną. Jednak młode pędy warto zbierać i dodawać do sałatek ponieważ pokrzywa zawiera wit. C i wiele cennych minerałów. Po drugie starsze dzieci wykorzystują pokrzywę jako „broń”.Znacie długie, kręcone strąki? To strąki z glediczii (Gleditsia triacanthos) – drzewa, które posiada duże i mocne ciernie. Całe drzewo jest nimi pokryte, nawet pień. Jesienią dojrzałe, grzechoczące strąki spadają z drzewa i wtedy dzieci mogą wykorzystywać je do glediczii (fot.: na prawdę każdy materiał roślinny może być wykorzystany przez dziecko do zabawy. Najbardziej zdradliwe są jednak rośliny trujące. Edukacja i podsunięcie dzieciom pomysłów z odpowiednimi „zabawkami” stworzy milszą atmosferę i poczucie bezpieczeństwa w ogrodzie, czy na placu zabaw. Przy budowaniu szałasów, koniecznie przyda się pomoc rodzica. Warto też z czasem pokazywać dziecku rośliny trujące, kłujące i inne nieprzyjemne do zabawy, aby poszerzać jego wiedzę i ciekawość. Chętnie pomożemy przy aranżacji ogrodu dla dzieci.